TÜRKLERDE YAZI
Yazı değişmesi milletler için bir medenî ve tarihî başkalaşma başlangıcını ifade eder. Yazının tarihten evvelki devirlerde Türkler tarafından
icat edilip dünyaya yayılmış olduğu tahmin olunmaktadır. Her halde, Dicle.
Fırat havzasına yazıyı getiren Sumerler olmuştur.
Türkler Asya'da bundan sonra da türlü devirlerde türlü yazı usulleri icat
etmişlerdir. Tarihen bilinen türk dehası ürünü olan yazı Orhon-Yenisey
yazıları adıyla bilinir.
Bu yazı Yenisey ve Orkhon nehirleri havalisinde bulunmuş eski türk
kitabelerinin yazısıdır. Bu eski türk yazısı otuz sekiz işaretten ibarettir.
Bunlardan dördü sesle (sait) harflerdir. Kalan otuz dördü bir yahut iki sesi
birden ifade eden samit harflerdir. Bu ses ifade eden işaretlerden (harflerden) başka sözleri birbirinden ayırmak için kullanılan iki noktadan ibaret
bir nevi durak işareti vardır.
Bu Türk alfabesinin kaynağı hakkında türlü fikirler söylenmiştir. Bazı
harflerin başka alfabelerden alınmış olduğu fikri de ileri sürülmüştür.
Bugüne kadar bu alfabenin başka yazılardan alınmış olduğu ispat
edilmemiştir. Bu yazıları okumak usulünü keşfeden Wilhelm Thomse ı Türk
harflerinin kaynağı hakkında türlü fikirler ileri sürdükten, bazı hallerin
başka alfabelerden alınmış olması ihtimalini de söyledikten sonra kalan
harflerin kaynağı hakkındaki görüşlerini şu suretle özetliyorlar:
"Bütün bu fikirler delilden, mahrum birer tahmin ve nazariyelerden ibarettir.
Bütün bu fikirleri söyledikten sonra bu harfleri (Orhon yazısı harflerini)
örneği olmayan, yeni yaratılmış şekiller gibi telakki etmeliyiz."
Bu suretle Orhon yazıları harflerinin bir kısmının bağımsız icat ürünü
olduğu tasdik edilmiş oluyor. Bazı harf şekillerinin diğer milletlerden
alınmış olması ihtimali vardır.
Fakat harlerin çoğunun alıntı ürünü olmayıp aynı deha ürünü olduğunu gösteren cihetleri de belirtmek lazımdır.
Bu harfler incelendiği zaman, bunların hepsinin üç unsurdan oluştuğunu görüyoruz: 1) bir doğru çizgi, 2) yay şeklinde eğri bir çizgi. 3) nokta.
Harflerin çoğu doğru çizgilerden ibarettir. Harfler türlü yazılardan istiare
(alıntı) suretiyle yapılmış olsaydı, harf unsurlarında bu birlik görünmezdi.
Orhon yazılarıyla kurganlarda bulunmuş bazı eşya üzerindeki işaretler
arasında göze çarpar benzerlikler vardır.
Orhon yazıtlarındaki işaretlerin bazılarının bugüne kadar Türk kabilelerinde
damga şeklinde kullanılması da, bir dereceye kadar bunların türk ürünü
olduğuna delil olabilir. Çünkü Türklerde damga kullanmak pek eskidir
Yorumlar
Yorum Gönderme