KARAHİTAYLAR

760 tarihinden beri Tiyenşan dağlarının kuzey ve güneyindeki alanda bir devlet kurmuş olan Karluklar, Hanları Satuk Buğran ın islamiyeti kabulünden sonra Karahanlılar adını almışlardır. Bunlara Hakanîler de denir. Karahanlılar, başlangıçta Araplarla mücadele ederek Fergana'yı Arapların ellerinden aldılar. Halife Mâmun' un Horasan valiliği zamanında Araplarla Türkler iyi geçindiklerinden islamiyet, Karluklar arasına yavaş yavaş yayılmaya başladı. Satuk Buğradan sonra han olanlar, arap isimleri edinmeye başladılar. Nitekim Satuk' un oğlu Musa ismini aldı ve memleketin her tarafında camiler, mescitler yaptırdı ve müslümanlığı yaymak için birçok heyetler gönderdi. Karahanlıların en meşhur kumandanları Harun Buğra ve Ebunasır Ahmet idi. Harun, doğuda sınırı genişleterek şamanî Türkleri müslüman yaptığı gibi batıda da Samanîleri yendi ve merkezleri Buhara'yı zapt etti. Ebunasır ise, Samanî Devletine büsbütün son vererek Maveraünnehir i Hakaniye ülkesine kattı. İlk Han denilen Ebunasır Gazneli Mahmut'la da çarpıştı. Fakat halefi Togan Gaznelilerle uyuştu, bu suretle Gazneliler Hindistan'da, Karahanlılar da kuzeyde Türkistan'da serbest kaldılar. Karahan beyleri arasında ortaya çıkan ihtiras yüzünden devlet uzun süre büyüklüğünü muhafaza edemedi. Mahmut Bugra'dan sonra Karahanlılar Devleti doğu ve batıda ikiye ayrıldı. Doğu kısmını Karahıtaylar, batı kısmını, yeni Semerkant havalisini Harzemşahlar zapt ettiler. Bu suretle son hükümdar Osman'la beraber Karahanlılar Devleti de son bulmuş oldu